Arkivi

Të dhunuara nga forcat serbe-të harruara nga shoqëria e Kosovës

27 dhjetor 2010, Dojce Vele,  Te mijëra femrat e dhunuara nga forcat serbe në Kosovë, janë një kategori e ndjeshme e shoqërisë kosovare për të cilat, institucionet e Kosovës dhe ato ndërkombtare kanë bërë pak qoftë në mbështetjen institucionale apo në sjelljen e përdhunuesve para drejtësisë.

 ”Ne, të dhunuarat, edhe kur ecim rrugës e ndjejmë barrën e dhunimit, e shofim atë në sytë e njerëzve, të cilët ndoshta kurrë nuk do t´mund ta imagjinojnë se çfarë kemi perjetuar. Edhe kur njerëzit qeshin pa kujtuar fare se ne ekzistojmë, ne mendojmë së ata qeshin dhe tallen me tragjedinë tonë...Ne, të dhunuarat, edhe në mesin te të gjallëve ndjehemi te vdekura!”

Ky fragment i shkëputur nga libri “Rrëfimet e femrave të dhunuara gjatë luftës në Kosovë”, është vetëm një zë i mijëra femrave të dhunuara nga forcat serbe në Kosovë, të cilat 11-te vjet pas luftës nuk mund të flasin më për tmerrin e përjetuar. Është kjo një klithje e brendshme dhe një zë i vulosur në faqe libri, si përgjërimi me i thellë që të paktën tani dikush të ngreh zërin për fatkeqësinë e tyre, tashmë kur edhe pas një dekade dhuna e ushtruar mbi to është shkruar me të zezë vetëm në zemrën e tyre, vrragët e së cilës janë shumë më të thella se plagët e trupit.

Të izoluara nga plagët e dukshme

„Ato kanë plagë të dukshme, që nga prerja e gjinjve, këputja e veshëve, prerja e buzëve, nxjerrja e syrit. Kanë kafshime, lëndime e djegje me cigare në fytyrë, në gjoks, në bark ose djegje me gjëra të metalta ne fytyrë”, rrëfen autorja e këtij libri, Luljeta Selimi, e cila duke qënë në krye të një orgnaizate joqeveritare, i ka parë nga afër viktimat e dhunimit.

Dhe, teksa disa prej tyre kanë arritur të kapin serish fillin e jetës, të tjera shkëputur nga bota e braktisur nga shoqëria jetojne në skaj të ekzistencës, izolimi i plotë për të tjerat nuk vie vec për shkak të stigmës. Sepse, ato nga torturat janë shpërfytyruar, thotë zonja Selimi:

„Si do dukej nje grua së cilës mbi 100 cigare i janë fikur në fytyrë? Nje grua së cilës i është shkruar me thikë në fytyrë emri i përdhunuesit? Një grua së cilës me dhjetëra herë i është tërhequr thika zvarrë nëpër fytyrë dhe plaga i është qelbur me dhjetëra herë? Këto I kanë bërë ushtarët dhe policët serb, ndërsa pacientet tona vazhdimisht thonë se në mesin e tyre kishte edhe civil!”.

Stigma e rëndë sa dhunimi

Duke pasur parasysh se tek dhunimet dhe abuzimet seksuale, stigma përcillet te cdo popull dhe tek secila grua, nuk është e lehtë që një viktimë të flas për dhunimin. Por, është tejet e padrejtë kur as pas një dekade e më shumë askush s´ka provuar t´iu qaset këtyre viktimave me një program të mirëfilltë, I cili do t´u ofronte ndihmë porofesionale pa e stigmatizuar dhe shkaktuar probleme në familje, mendon Naime Sherifi, e cila duke qënë pjesë e stafit të Këshillit për Mbrojtjen e Lirive dhe të të Drejtave të Njeriut në vitet ´94-2003, pati qasje direkte në deklaratat e këtyre viktimave apo dëshmitarëve, të mbledhura në terren menjëherë pas luftës nga të mbi 3000 vullnetarët e këtij keshilli.

“Për shifra të femrave të dhunuara kushdo që flet vec mund të gabohet, përderisa nuk ka një studim të mirëfilltë i cili është vështirë të realizohet. Ndërsa, e them me përgjegjësi, se asnjë institucion qoftë vendor apo ndërkombtar në Kosovë nuk ka bërë dicka konkrete për to as nuk ju është qasur më ndonjë program gjithëpërfshirës për t´iu dal ndihmë. Përderisa ato nuk kanë arrit të hynë i kategori”, thotë drejtoresha Sherifi.

Të dhunuarat në kategorinë e invalidëve të luftës

Në Ligjin për Familjet e Dëshmorëve, Invalidëve të Luftës dhe të Viktimave Civile, femrat e dhunuara në Kosovë jane përfshirë në kategorinw e invalidëve të luftës. Ndërsa, sipas Bajram Azemit, Kryesues i Divizonit të Skems së Pensioneve, ne Departamentin për Familjet e Dëshmorëve, Invalidëve të Luftës dhe Viktimave Civile në Ministrinë për Punë dhe Mirëqenje Sociale të Kosovës, baza e pensionit invalidor për civilët e luftës është baraz me pagën minimale në Kosovë.

„D.m.th prej 40 per qind deri në 60 për qind, pagesa është 96 euro në muaj. Prej 60 deri në 80 per qind, 109 euro. Ndërsa, prej 81 deri në 100 per qind, pagesa e pensionit është 122 euro. Ata/o që kanë shkallën e invalidetitit mbi 80 per qind, e gëzojnë të drejtën për kujdestar i cili paguhet 40 euro në muaj“, thotë z. Azemi.

Por, kjo ndihmë solide do të vie pasi që këto femra të aplikojnë me dëshmi përdhunimi dhe t´i nënshtrohen kontrollit të komisionit përkatës brënda këtij departamenti. Një qasje mizore kjo, absolutisht!-mendon z. Sherifi e cila udhëheq Strehimoren për Gra dhe Femije, ne Prishtine. Sepse, ato asnjëherë nuk kanë për t´pranuar t´i nënshtrohen një kontrolli të tillë, sepse është probemi i stigmatizimit!”

Mijëra femra të dhunuara-Përdhunuesit larg drejtësisë

Femrat e dhunuara nga forcat serbe në Kosovë janë kategoria që ka pësuar më se rëndi nga lufta. Por, institucionet e Kosovës as ato ndërkombtare nuk kanë bërë asgjë, qoftë në identifikimin e rasteve, në mbledhjen e shifrave, në mbështetjen e tyre institucionale apo në futjen e tyre nën mbrojtjen ligjore. Për to nuk është vënë asnjëherë drejtësi që përdhunuesit e tyre të sillën para gjyqit. “E kjo do mund të bëhej pa ua cenuar dinjitetin dhe duke ruajtur konfidencialitetin e viktimave-mendon drejtoresha Sherifi, sipas së cilës-Këtyre femrave duhet qasur me një program i cili vërtet do t´iu ndihmonte. Në të kundërtën, më mirë mos të preken. Ndoshta, pas pesëdhjetë vitesh edhe femrat në Kosovë do të deklarohen për dhunimet. Por, në Kosovën e sotme dhë në mentalitetin ekzistues, është gjynah me ua hap plagën!“

Përderisa, autorja Luljeta Selimi, para pajtimit therret për drejtësi: “Ne vazhdimisht na kërkohet të pajtohemi me popullin serb. Ne nuk kemi asgjë kundër popullit serb apo cilitdo popull i cili vjen të bashkëjetojë më ne në paqe. Mirëpo, si mund t´i kërkohet kjo një viktime e cila përditë e sheh fytyrën e përdhunesit të vet?!“