Arkivi

Vallja popullore shqipe trashegimi e cmuar kombtare

25 qershor 2011, Radio Kosova, Vallja tradicionale shqipe, dita dites po rikthehet ne skene. Ajo ze vend ne shtepi, ne shkolla,  ne ahengje e koncertet brenda dhe jashte vendit. Deshira per te kultivuar keto vlera te mrekullueshme trashegimore, po i shtyn prinderit por edhe vet femijet drejt alternativavae te ndryshme, nder te cilat jane edhe percjellja e kurseve te vallezimit.

Ilir Ferizaj 26 vjec, nga Strellci i Decanit eshte economist I diplomuar. Mirepo, dashuria per vallen popullore e largoi ate nga rruga per te cilen ishte percaktuar ne fillim te sutdimeve dhe pasioni I tij u be edhe profesioni I tij I dyte.

„Fillimi ne vallezimin popullor ka qene sqysh ne shkollene mesme. Ka qene nje deshire e madhe gjithmone, por aktivitetin amator e kam filluar ne studime ne Prishtine. Atje shkova ne audicionin e Ansamblit Akademik te Universitetit te Prishtine, te profesor Dilaver Kryeziu, ku ishte nje konkurence goxha e madhe. Mirepo, perkunder faktis se ishin shume pak vende te lira, megjithate per nje kohe te shkurter tre djem nga Decani arritem  te futemi per nje kohe te  shkurter ne grupin e pare te vallezimit“.

Ilir Ferizaj:Vallja, dashuri dhe profesion te dyte

Iliri(majtas)ushtron valltaret e vegjel
Ishin keta, Ilir Ferizaj, Remzi Dautaj dhe Dukagjin Selmanaj. Por, edhepse qe atehere jane mbushur tete vjet dhe shumica prej grupit e tij per shkak te rrethanave te ndryshme nuk arriten te vazhdonin tutje me pasionin e tyre, Iliri nuk iu shkeput as per nje cast vallezimit popullor per te vazhduar pastaj edhe me koreografine. Dhe keshtu, ne vitin 2010, se bashku me kolegun e tij te valles, Remzi Dautajn, Iliri themelon ne Peje ansamblin e valleve, i cili njihet si Shoqeria Kulturoro-Artistike „Haxhi Zeka“. Per nje vit te themelimit, pervec pjemarrjes ne programe te ndryshme kulturoro artistike brenda dhe jashte vendit, ketu mbahet nje kurs per vallen popullore: nje enderr kjo e kahmotshme, e cila vetem tani u be realitet, thote Iliri.

“Ideja ka qene e kahmotshme, por neglizhenca ka qene ndoshta pak ma e madhe. Fillimisht kemi punuar me grupe te valltareve pak me te medhenj por duke e ditur qe mundesite e tyre kane qene pak me te vogla, atehere filluam  te merremi me shume me femij. Jane mbi 40 femije, por nuk mund ta specifikoj me nje numer per shkak qe dita dites shtohet numri I tyre”.

Nje rast i mire per te mesuar shume 

Dhe femijet e interesuar per vallen popullore shqipe, ketu kane rastin te mesojne shume. Mirepo, pergjate nje viti sa edhe funskionon ky ansambel, ata kane mesuar pese koreografi vallesh, thote Iliri:

Valltar te ansamblit te valleve Haxhi Zeka
„Eshte koreografia e Laver Bariut, e emertuar ne baze te nje autori te fyellit nga Shqiperia e mesme, nga Permeti, Laver Bariu. Vallja e dyte eshte lirike e punes, perndryshe e quajme „Vjelja e Molleve“; nje koreografi shume e bukur e cila me ane te vallezimit popullor e pershkruan kohen e vjeshtes kur vilen mollet dhe vajzat bejne lojen e tyre me shporta. „Vallja e Kavajes“ qe vjen nga treva e Kavajes si dhe nje valle tjeter nga rajoni i Sharrit, qe quhet „Vallja e Vajzave te Sharrit“. Shota dhe Vallja e Rugoves jane qe te dyja valle gjithekombtare. Ne kemi mesuar koreografi te trevave por Shota dhe Vallja e Rugoves gjithsesi mbesin koreografi kombtare te cilat i luajme dhe i vallezojme gjithmone!“

Ansambli "Haxhi Zeka" mundesi e shumefishte per ata qe e duan vallen popullore

Se themelimi i nje ansambli dhe mbajtja e kurseve te vallezimit nuk do te jete e lehte, Iliri e dinte qe nga fillimi. Prandaj, i duhej dikush qe do ta perkrahte ne punen e tij. Dhe ne kete rast, kush do te ishte me i pershtatsheme se bashkeudhetari i Ilirit ne vallezimin popullor, Remzi Dautaj, I cili tashme eshte edhe asistent I tij.

“Ne fillim e kemi dit qe kete pune me e mbajt vec nje person eshte pothuajse e pamundur dhe ekshtu ikemi nda punet. Pjesen koregrafike e kam mare une persiper, ndersa Remi e ka pjesen me te veshtire, ate administrative. Se, sic them shpesh: “Ketu I kemi  20 femije e 40 nena dhe te gjitha atyre duhet me iu dhane pergjegje: Si shkon femija im? Apo di? Sa po di? Pra, ketij I perket qeshtja adminsitative“.

Dhe keshtu, e tera funksionon per mrekulli. Dhe, edhepse bartja e ketyre vlerave trashegimore ne mosha te reja eshte nje sfide e vertet, aty ku eshte angazhimi eshte edhe rezultati, pohon Remi.

 „Meqense mosha eshte e re edhe filimi eshte pak me I veshtire. Por, me punen qe ben Iliri dhe me nje angazhim te forte, kemi arrit me i msu me shpejt”.

Me valltaret e vegjel pas intervistes
Interesimi i prinderve dhe i femijeve per vallen popullore eshte ne rritje

Nga ana tjeter, krahas mundesive te shumta qe ofrojne zonat urbane sot per angazhimin e femijeve, interesimi I prinderve per te mesuar femijet e tyre me vallet popullore eshte tejet I madh.

“Interesimi eshte shume I madh. Ne Peje ka vallezime moderne, ndersa ketu femijet mesojne nje vallezim me tradicional. Ngaqe kultura eshte me e madhe, kjo ka qene arsyeja pse prinderit I sjellin me vallzu ketu”, thote Remzi Dautaj, nga Ansambli I Valleve Haxhi  Zeka.

Sfida e vertet, prezantimi para publikut

Dhe sfida nuk perfundon brenda salles se ushtrimeve. Sepse, ky ansambel me koreografi te ndryshme vallesh do te prezantohen para publikut ne kremta te ndryshme, brenda dhe jashte qytetit. Perderisa, atraksioni me i madh kulturor do te jete pjesemarrja ne Festivalin e Femijeve ne kuader te Dites se Clirimit te qytetit turk Bursa, prej nga ky ansambel u kthy me Cmimin e Pare te festivalit.

„Ne kemi marre pjese ne disa koncerte ose program kombtare ne Kosove. Por, kulminacioni ka qene ne qytetin Bursa te Turqise, me 20-25 maj te ketij viti. Atje kemi perfaqsu jo vetem Pejen, por kemi perfaqesu Kosoven dhe si kurorezim per gjithe kete angazhim, ne kemi marre Cmimin e Pare te Valezimit nder shtate shtete konkuruese, nder te cilat pervec Turiqse si nikoqire, ishin Azerbajgjani, Qiproja, Greqia dhe shtete te tjera. Pra, ne kuader te Dites se Clirimit te Burses, ishte edhe nje festival femijesh me valle dhe lojera, ne te cilin kemi mbetur te habitur me organizimin qe kishin bere. Dhe, prej ketij festivali ne Bursa ku u paraqitem me tri koreografi, ne ia sollem Pejes dhe Kosoves vendin e pare me vallezimin popullor“, thote Iliri, valltar nga Strellci i Decanit, tashme udheheqes i Ansamblit te Valleve Haxhi zeka ne Peje.

Ardi vallezon ne skenen e Bursa-s
Ansambli i Valleve "Haxhi Zeka"ne Bursa te Turqise fiton Cmimin e Pare te Festivalit

Ard Hasku, 9 vjec, nga Irzniqi i Decanit, me banim ne Peje cili vijon mesimet ne shkollen fillore Asdreni, ne Peje, thote se me te degjuar per kursin e vallezimit ka ngarendur drejt tij.

„Mua me erdh papritur ideja dhe pasi mora vesh se eshte hapur ky kurs, une shkova dhe u regjistrova. „Kam filluar qe nje vjet. Kam mesuar valle te ndryshme, qe mua me kane pelqyer shume. Ndersa, me se tepermi me pelqen Kavaja te cilen e luaj me shoqen time,Melisen“, rrefen Ardi, te cilin angazhimi me vallezimin nuk e pengon te jete nxenes I shkelqyeshem dhe t´i beje krenar prinderit e tij.

 “Jo,aspak s´me pengon. Ne fillojme nga ora 11-te, mesojme vallet nga fillimi deri ne fund. Kursi mbaron ne  oren 12-te e gjysme dhe angazhimi me valle ne mesim nuk me pengon fare. Prinderit kur dal ne skene me thone: “Ke vallzu shume bukur dhe me japin urime per shfaqjen tjeter”.

Femijet i duan vallet popullore shqipe

Vjola Sallabegolli, eshte 12 vjec dhe vijon mesimet ne shkollen fillore „Lidhja e Prizrenit“, ne klasen e gjashte. Por ajo qekur ishte e vogel kishte nje deshire:

„Qekur kam qene e vogel kam pas deshire te behem valltare. Edhe mami im ka pasur deshire qe te jem valltare e mire. Dhe tash kur degjova qe eshte hapur kursi, atehere i thashe mamit dhe ajo normal qe e miratoi“,rrefen Vjola, e cila tash nje vit vijon kursine  vallezimit ne shqoerine kutoro artistike Haxhi Zeka:


Pas pak Viola(e dyta majtas)me shoqet do te vallezojw shqip
„Mesojme valle te ndryshme si:“Vajzat e Sharrit“, „Laveri e Bariu“, „Vallja e Melodise“, „Kavaja“, etj. Me se shumti m´pelqen vallja „Vjelja e Mollave“ sepse aty eshte koreografia pak me e vecante ku ne vajzat mbledhim molla me shporta. Une kendoj poashtu, edhepse deri me tani nuk kam pasur rast te prezantohem para publikut. Kam qene  ne nje kurs te kendimit, kam marre pejse ne nje kor ne teatrin „Jusuf Gervalla“. Ndersa, per te ardhmen vazhdimisht mendoj te behem valltare e mire“. Thote Viola.

Mirepo,  pervoja me e bukur per te ishte pjesmarrja ne Festivalin e Femijeve ne Bursa te Tiurqise dhe kthimi prej atje me cmimin e pare:

„Po, jemi gezuar jashtezakonsiht shume sepse nuk eshte lehte ta maresh nje vend te pare. Ne Bursa kemi prezantuar Pejen dhe krejt Kosoven dhe edhepse ka pasur edhe shume femije nga qytet e tjera, te gjithe jane mahnitur me koregroafine tone“.

Ata do te rriten me vallen shqipe 

Perderisa, Melisa Miftari 12 vjec ne klaesn e shtate e cila vijon mesimet ne shkollen fillore. „Lidhja e Prizrenit“ thote se kursin e vallezimit e ka regjistruar me synimin te behet valltare e mire.

“Me t´u hapur kursi une une kam ardhur do te behem nje valltare e mire. Prinderit e mi me kane perkrahur shume dhe une mendoj te vazhdoj me vallen gjithe jeten. Te gjitha vallet me pelqejne sepse te gjitha me koreografine e vet rrefejnw dicka te veten. Ndersa, per Cmimin e Pare ne Festivalin e femijeve ne Bursa kam qene shume e lumtur dhe e emocionuar. Deshiroj dhe shpresoj se do te vazhdojme keshtu edhe ne koncertet  e tjera“.
Melisa i prin valles

Valltari Ilri Ferizaj, I cili krahas prezantimeve te ndryshme para publikut me ansamblin e valleve Haxhi Zeka I trajnon femijet ne vallezimin tradicional thote se edhe prinderit jane tejet te kenaqur:

 “Prinderit shprehen jashtezakonisht  te kenaqur per shkak se femijet e tyre ketu mesojne jo vetem vallen por bejne nje mesim gjitheperfshires, te cilin nuk kane rast ta bejne ne shkolle as ne vende te tjera. Ketu mesoher rendi e diciplina dhe ndoshta kjo eshte arsyeja kryesore perse prinderit kane zgjedhur t´i sjellin femijet per te mesuar vallezimin popullor“.

Mesazhi i fundit: "Vallezoni shqip!"

Ndersa, porosia per femijet dhe te rinjte te cilet ende nuk e kane mesuar vallen tradicionale shqipe, sugjeron qe vallen shqipe ta vene ne rend te pare:

„Ata te mesojne cila valle te duan, por kjo valle na takon neve,eshte jona. Dhe kudo qe te prezantohemi, qofte ne nivel kombtar dhe nderkombtar, te dije te vallezoje  vallet qe ia jep kultura e vet“.

Sepse, Breakdance apo Fleshdance mund te jene vallezime te bukura, por vetem me tingujt e  Shotes, Rugoves apo valleve te tjera shqipe, do te identifikohemi nder popuj se jemi shqiptar.